Sàn DEX là gì ? giao dịch có an toàn không? những sàn giao dịch DEX nào uy tín ?

Nếu bạn có tham gia đầu tư vào thị trường tiền điện tử chắc chắn sẽ biết đến các sàn giao dịch, nơi để các nhà đầu tư có thể trao đổi, mua bán các đồng tiền ảo. Sàn giao dịch được phân làm hai loại là sàn tập trung (CEX) và sàn phi tập trung (DEX). Trong những năm gần đây, các sàn DEX đang trở nên phổ biến hơn và được nhiều nhà đầu tư lựa chọn. Vậy sàn DEX là gì? chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé

Tổng quan về sàn DEX

Sàn DEX là gì?

DEX (Decentralized exchange) hay chính là sàn giao dịch phi tập trung, mà tại loại sàn này, tất cả các giao dịch diễn ra tự động và trực tiếp giữa những người dùng với nhau (mạng ngang hàng) theo quy trình tự động mà không phụ thuộc vào bên thứ 3 hay bên trung gian trong việc giữ nguồn tiền của bạn. Hay nói cách khác, người dùng hoàn toàn có quyền kiểm soát quỹ và các giao dịch mà không cần nhờ đến bên trung gian để tránh rủi ro trong vân đề bảo mật, hacker hay lừa đảo. Trong sàn phi tập trung (DEX), việc kiểm soát nguồn tiền hay đánh thuế rất khó.

Đặc điểm cơ bản của sàn DEX

Khác với hệ thống tập trung truyền thống, hệ thống phi tập trung sử dụng một mạng lưới thanh toán ngang cấp (P2P) tự động mà không có sự can thiệp của một tổ chức trung gian nào.

Lượng tài sản luôn được nắm giữ bởi chủ sở hữu và lưu trữ an toàn trong ví, được bảo mật bởi một khóa duy nhất. Điều này khiến cho DEX trở thành một “hệ thống đáng tin cậy”. Nếu số tiền được nắm giữ hoàn toàn bởi chủ sở hữu sẽ không cần phải tin tưởng vào bên thứ ba.

Khi việc để lộ thông tin cá nhân thường xảy ra với giao dịch tập trung, sự ẩn danh chính là chìa khóa cũng như bước đột phá của DEX.

Ưu nhược điểm của sàn DEX

Ưu điểm

1. Quyền kiểm soát

Khác với khi sử dụng sàn CEX, anh em sẽ trao quyền nắm giữ tài sản vào tay của sàn. Khi đó, bản chất anh em chỉ đang được sàn cung cấp quyền truy cập và sử dụng số tài sản đó để mua bán giao dịch thông qua tài khoản của anh em. Mặt khác, sàn có thể khoá quyền truy cập đó bất kỳ lúc nào họ muốn và anh em sẽ mất hết tài sản.

Khi sử dụng sàn DEX, anh em hoàn toàn đang nắm toàn quyền sở hữu tài sản của mình. Tất cả các giao dịch sẽ được diễn ra ngang hàng thông qua các Smart Contract.

2. Tính ẩn danh

Các sàn tập trung (CEX) sẽ yêu cầu người dùng KYC (xác minh danh tính) khi thực hiện rút số tiền lớn từ sàn. Vì thế người dùng sẽ bị lộ danh tính của mình.

Đối với DEX, anh em thực hiện giao dịch thì sàn chỉ biết được số lượng ví, nhưng sẽ không biết anh em là ai. Điều này là một điểm rất tốt.

3. Bảo mật

Trong thị trường Crypto, rất nhiều sàn giao dịch tập trung đã bị hacker tấn công gây ra hậu quả nghiêm trọng, mất hết tài sản của người dùng. Mặc dù luôn được bảo mật kỹ lưỡng, song các sàn giao dịch tập trung lớn luôn là miếng mồi ngon dành cho các hacker tấn công và chiếm đoạt tài sản từ sàn.

Đối với DEX thì các hacker gần như là không thể tấn công và chiếm đoạt tài sản của người dùng. Vì tài sản của người dùng nằm trên Blockchain và được bảo mật bởi các node trong mạng lưới.

Nhược điểm

1. Trải nghiệm người dùng chưa tốt

Mặc dù những sàn phi tập trung DEX xuất hiện dạo gần đây mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn các sàn cũ. Nhưng vẫn chưa thể đáp ứng độ mượt mà như cách mà các sàn giao dịch tập trung CEX đang thực hiện được.

Tuy nhiên, chúng ta có thể hy vọng điều này sẽ được cải tiến hơn trong tương lai gần.

2. Thiếu thanh khoản

Nếu so sánh với các sàn giao dịch tập trung thì khả năng thanh khoản ở các sàn giao dịch phi tập trung đang kém hơn rất rất nhiều. Điều này đến từ việc trader ít sử dụng các sàn DEX do nhiều yếu tố khác nhau, khiến cho các sàn giao dịch phi tập trung có tính thanh khoản thấp hơn.

Trong tương lai, điều này có thể được khắc phục nếu các sàn DEX có các giải pháp thu hút trader nhiều hơn, UX/UI tốt hơn, hỗ trợ nhiều loại giao dịch hơn.

3. Độ trễ giao dịch

Độ trễ giao dịch cũng là một điểm yếu khác của các sàn giao dịch phi tập trung. Vì các lệnh được thực hiện on-chain trên nền tảng Blockchain chờ đợi sự xác nhận của các nodes, dẫn đến độ trễ của lệnh giao dịch được thực hiện.

Sự khác biệt giữa DEX và CEX bạn nên biết

Tính bảo mật và an toàn

Hệ thống bảo mật của DEX an toàn hơn vì nó không có 1 điểm tựa nào cụ thể để tạo cơ hội cho các hacker tấn công. Do đó mà việc bị tấn công bởi hacker là điều hoàn toàn bất khả thi và việc sập sàn rất khó xảy ra

Tính rõ ràng, xác thực

Không cần sự cho phép nhưng sàn giao dịch tập trung vẫn hoàn toàn có khả năng thao túng hay sử dụng tài sản của người dùng. Điều đáng kinh ngạc hơn là họ có khả năng tạo các giao dịch giả mạo để làm giả các đồng coin, điều chỉnh xu hướng giao dịch để chuộc lợi về mình. Bạn hình dung là họ nắm trong tay cả tài sản của bạn và quyền điều chỉnh giao dịch, nếu là bạn, liệu bạn có nghĩ đến cái lợi về mình mà gian lận? Điều đó không có nghĩa là đầu tư trên sàn giao dịch tập trung là sẽ thua lỗ. Bạn phải tự biết tích hợp và nâng cấp các tính năng bảo mật thường xuyên thì bạn có thể an toàn tránh xa những vấn đề này.

Tính ẩn danh

Quy định mới của chính phủ về việc tuân thủ KYC và AML nghiêm ngặt nên việc giao dịch nặc danh để trao đổi trên sàn tập trung (CEX) là rất khó. àn DEX sẽ không cần cấp quyền và không có ai kiểm tra danh tính của bạn. Tất cả bạn cần là một ví tiền điện tử để lưu trữ tài sản.

Tại sao DEX vẫn chưa thể thay thế cho CEX để thống lĩnh thị trường?

DEX thiếu đi tính linh hoạt so với các giao dịch tập trung thịnh hành như các chức năng hỗ trợ người dùng và UI (giao diện người dùng) nên không thể thu hút lượng người dùng cơ bản.

Một số giao dịch phân quyền yêu cầu người dùng phải luôn online để một lệnh được liệt vào danh sách và giao dịch mới có thể được thực hiện.

Các đặc tính của giao dịch như giao dịch ký quỹ (margin trading), cho vay và lệnh bán tự động (stop loss) hiện vẫn chưa xuất hiện trong mô hình phân quyền, bởi hầu hết các sàn DEX chỉ cho phép giao dịch tiền tệ cơ bản với một giá trị cho trước.

Đôi khi một giao dịch sẽ bị suy giảm bởi mạng lưới.

Top các sàn Dex lớn nhất hiện nay

Uniswap (v3)

Uniswap v3 là một phiên bản mới nhất của giao thức Uniswap, cung cấp một sàn giao dịch phi tập trung được tạo lập bởi AMM. Uniswap v3 hứa hẹn mang lại sự hiệu quả trong việc sử dụng vốn cho người dùng và khả năng kiểm soát vốn tốt hơn cho các nhà cung cấp thanh khoản. Ngoài ra, sàn cũng đưa ra những thay đổi về độ chính xác của giá và cấu trúc phí cũng thay đổi.

Thông qua các tính năng mới này, Uniswap có thể mang lại lợi ích cho các nhà cung cấp thanh khoản khi giúp họ kiếm được lợi nhuận cao hơn từ vốn của mình. Khác với các phiên bản trước, mẫu V3 giảm thiểu rủi ro trượt giá và giảm giá.

Phí gas trên Uniswap v3 cũng sẽ thấp hơn đáng kể so với phiên bản v2 nhờ Optimism.

Pancakeswap

Pancakeswap là một sàn giao dịch mới sắp ra mắt có khối lượng giao dịch chỉ thua Uniswap (v3) tại thời điểm bài viết này. Sàn DEX này dựa trên chuỗi thông minh Binance vì vậy người dùng có thể dễ dàng trao đổi các token trên nền tảng Binance.

Pancakeswap cho phép trao đổi các token chuẩn BEP20 (đồng coin chuẩn mới nhất từ Binance Smart Chain). Bên cạnh đó, sàn còn cho phép người dùng tham gia bầu chọn chi phối các quyết định trên hệ thống dựa vào số lượng token Syrup mà họ đang có.

Vì chuỗi Binance ít khi bị tắc nghẽn như ETH phí rẻ hơn nhiều và có thể thực hiện được đối với tất cả mọi người nên đây là một trong những yếu tố chính thúc đẩy sự phát triển của sàn Pancakeswap. Thiết kế giao diện của Pancakeswap khá đáng yêu với logo, biểu tượng là những chiếc bánh tạo sự vui nhộn làm cho người dùng cảm thấy thoải mái hơn.

Sushiswap

Sushiswap cũng là một trong những sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất hiện nay. Với Sushiswap, người dùng sẽ thực hiện trao đổi các mã token và thu về lợi nhuận thông qua dạng “hợp hợp đồng thông minh” – Automated Market Maker (AMM). Sàn giao dịch này nằm trong hệ thống mạng Ethereum và trước đay là một phân nhánh được tách từ giao thức Uniswap.

Sự kiện Sushiswap tách ra khỏi Uniswap đã từng gây xôn xao trên thị trường tiền điện tử. Tuy nhiên, bỏ qua dư luận và bất chấp mọi lời đồn gây tranh cãi, Sushiswap vẫn vươn lên top đầu là một trong các sàn giao dịch phi tập trung hiện nay.

Sushiswap luôn khuyến khích các nhà đầu tư cung cấp thanh khoản khi tạo ra các token. Các chi phí xây dựng hệ thống sẽ được nền tảng này chi trả cho các nhà giao dịch. Từ đó, họ có thể nhận phần thưởng là chi phí xây dựng và chi phí từ những nhà giao dịch khác trả khi thực hiện hoán đổi token.

Người mới nên sử dụng sàn DEX hay sàn CEX?